Złocenie złotem

[Karrex]

Złocenie herbu na pawęży rekonstruowanej fregaty "L'Hermione".

<<klik foto<<

<<klik foto<<
( po kliknięciu fotki jeden z filmików - jak złocimy złotem na mixtion ).

Jak widać na fotkach panie również złocą. Bénédicte Rousselot zużyła 250 arkuszy niemal czystego złota ("23.5"-karatowego), które jest odporne na warunki atmosferyczne.



Strona rekonstrukcji fregaty "L'Hermione"
>>klik foto<<

>>TUTAJ<< kalendarium ostatnich prac.

[Karrex]

W skryptach z czasów terminowania w pozłotnictwie znalazłem dość obszerny opis szelaków
z książki autorstwa Tomasza Sadziaka „Klejowe i olejne prace pozłotnicze”.

SZELAK
Szelak nie należy do miękkich żywic i trudno go zaliczyć do produktów pochodzenia ściśle zwierzęcego czy też roślinnego. Powstaje on w ten sposób, że pewne gatunki czerwców, owadów z rzędu pluskwiaków (Coccus lacca, Laccifer lacca), pasożytując na niektórych gatunkach roślin (głównie figowców) wypijają sok z pędów i przerabiają go w organizmie na masę żywiczną. Jest ona wydalana i pokrywa całą powierzchnię czerwca, który pod nią zamiera. Przy dużej ilości owadów, gałęzie pokrywają się skorupą do 1 cm grubości.
Szelak „lak pierwotny”, pochodzi często z zupełnie innych roślin, ale zawsze „produkowany” jest przez te same czerwce. W języku hinduskim nazywa się „lakh”, co znaczy „sto tysięcy” i świadczy jak ogromna liczba owadów jest potrzebna do jego wytworzenia.
W Indiach, czerwce są hodowane sztucznie na szeroką skalę – żywicę zbiera się cztery razy do roku.

Zanim produkt trafi do odbiorców, jest poddawany przeróbce. Uwalnia się go od zanieczyszczeń, usuwa rozpuszczalny w wodzie barwnik (lac dye) i wosk szelakowy. Potem się stapia, często z dodatkiem kalafonii, i przerabia na łuski na specjalnych walcach. Tak spreparowany szelak ma zabarwienia od jasnożółtego do rubinowego (uważany za mniej wartościowy).
Szelak zawiera, oprócz żywicy szelakowej (ok.75%) i pewnej ilości zanieczyszczeń, wosk szelakowy (ok.6%) oraz barwniki. Topi się w temp. 110-125°C. Rozpuszcza się w spirytusie metylowym, etylowym i acetonie, a na gorąco - w wodzie, zawierającej pewien procent zasad.
Szelak zmydlony w roztworze boraksowym stosowany jest do wyrobu tuszów chińskich, nierozpuszczalnych po wyschnięciu. Jest odporny na światło.

Biały szelak wyrabia się z odmian jasnożółtych przez działanie chemiczne (wybielanie) gł. związkami chloru (podchloryn sodu). Roztwory spirytusowe są jednak jeszcze zabarwione na lekko żółty kolor. Szelak bielony jest bardziej kruchy i wymaga przechowywania pod wodą bez dostępu światła i powietrza, gdyż staje się nierozpuszczalny w alkoholu.
Barwne odmiany szelaku służą do wyrobu werniksów złocistych i są najlepszym materiałem izolującym przy złoceniach olejnych.

AKAROID /szelak ziemny/
Jest żywicą drzew gatunków Xantharrhaea, rosnących w Australii i w Indiach. Występuje w dwóch odmianach: żółtej i czerwonej. Gatunki żółte uważane są za bardziej trwałe, sprzedawany jest w formie ziarenek i pyłu.
Akaroid rozpuszcza się w alkoholu. Używany jest do produkcji lakierów i politur, często razem z szelakiem. W pozłotnictwie ma zastosowanie do lakierów złocistych.
Jest obok szelaku, najbardziej odporny na światło ze wszystkich żywic i barwników naturalnych stosowanych do imitowania złota na podłożu srebra.

W necie jest jeszcze taka informacja:
Kolor szelaku zależy od gatunku drzew (zawartości barwnika) z którego jest zbierana żywica.
Szelak służy do wyrobu politur szelakowo – spirytusowych oraz fiksatyw, lakierów, apretur, emalii, past, farb, atramentów, płyt gramofonowych, ma również zastosowanie w zegarmistrzostwie oraz pozłotnictwie.

Jeszcze jeden przepis na sporządzenie roztworu szelaku.
W celu otrzymania 13% politury potrzebne jest 13 gramów szelaku na 100cm3 spirytusu. Aby otrzymać 1 litr politury potrzeba 130 gramów szelaku.

[Karrex]

Złocenie na mikstion opisałem i zilustrowałem w miarę dokładnie.

Pisałem:

...
Bardziej skomplikowane jest pozłacanie na poler, operujesz jednocześnie pięcioma narzędziami (tzn. operujesz jednym, ale w drugiej ręce trzymasz cztery pozostałe) i wszystko na bezdechu
...

Do zilustrowania złocenia na poler w moim wykonaniu zapewne nie dojdzie, więc opiszę jak mniej więcej wygląda operowanie opisanymi wcześniej narzędziami:

w lewej ręce na kciuku i podpartą na palcu wskazującym trzymamy poduszkę pozłotniczą (pod spodem znajduje się skórzany pasek na kciuk), a między palcami trzymamy nóż pozłotniczy, pędzel do alkoholu, pędzel pozłotniczy i szmatkę do wycierania noża, prawą ręką "wyłuskujemy" złoto z książeczki.

Po "wypakowaniu" złota na poduszkę (ilustruje to filmik), przy pomocy noża możemy jeszcze pookręcać płatkiem tak, aby ułożyć go najwygodniej do cięcia. Jak złoto mamy na poduszce bardzo delikatnie dmuchamy na płatek (takie pyknięcie) aby go dokładnie rozprostować i możemy przystąpić do cięcia złota na takie kawałki jakie potrzebujemy do złocenia.

bladgoud_snijden_op_goudkussen.jpg (53.51 KiB) Przejrzano 1935 razy

Po przycięciu płatka, nóż wraca między palce lewej ręki a bierzemy pędzel do nawilżania alkoholem (ok.40%) i „nakładamy” alkohol na pulment gdzie zostanie położony płatek.

Wymieniamy pędzel na pędzel pozłotniczy (pocieramy pędzelkiem o policzek lub czoło, żeby naładować elektrostatycznie i dzięki temu złoto „przykleja się” do pędzla, druga metoda to lekko natłuścić policzek lub czoło) i przenosimy złoto na mokry od alkoholu pulment.

bladgoud_op_glas.jpg (90.81 KiB) Przejrzano 1935 razy

Następnie nawilżamy alkoholem miejsce obok i nakładamy kolejny płatek (płatki nachodzą na siebie ok. 3-4mm lub więcej - zależy od pozłotnika).

Wszelkie czynności przy złocie robimy na wdechu lub bezdechu, do wydechu odwracamy głowę w innym kierunku gdyż złoto przy minimalnym zawirowaniu powietrza "odlatuje". Żadne inne osoby też nie powinny przemieszczać się w najbliższej okolicy (no chyba, że robią to bardzo wolno, nie robiąc zawirowań powietrza).

Jeżeli po złoceniu pozostało złoto na poduszce to za pomocą noża (odtłuszczonego) przenosimy do książeczki.

Po wyschnięciu pulmentu można przystąpić do "milutkowania" czyli polerowania agatem polerskim (pozłotniczym) wykonanej pozłoty na "blachę" i też z równomierną i odpowiednią siłą aby nie porysować pozłoty.



Złota nie trzeba zabezpieczać lakierami.

Jeżeli łączymy technikę na poler z techniką na mat, to po polerowaniu na pozostałe miejsca nakładamy szelak. Po wyschnięciu nakładamy mikstion i po odczekaniu właściwego dla mikstionu czasu złocimy na mat złotem lub szlagmetalem. Szlagmetal zabezpieczamy szelakiem.

Opisane techniki na gruncie klejowo-kredowym są technikami dla przedmiotów przechowywanych we wnętrzach.
Do złoceń na zewnątrz stosuje się inne odpowiednie dla warunków podkłady – olejne, poliuretanowe, akrylowe i inne).

[Karrex]

Wcześniej pisałem o złotej farbce - paście (dla artystów lub konserwatorów), do wykonywania imitacji spatynowanego brązu jako alternatywy dla brązy, czy pasty Goldfinger.
Znalazłem w ofercie (internetowej i na wolnym rynku) pastę RENESANS (w tabelce), tak ona wygląda (i jest prawie czterokrotnie tańsza od pasty Goldfinger).



Jest to pasta pozłotnicza na bazie wosku. Dostępna w 7 odcieniach w tym srebro.
1 – SREBRO / SILVER
2 – ZŁOTO BLADE / PALE GOLD
3 – ZŁOTO ZIELONE / GREEN GOLD
4 – ZŁOTO BOGATE / RICH GOLD
5 – ZŁOTO CZYSTE / PURE GOLD
6 – ZŁOTO DUKATOWE / ANTIQUE GOLD
7 – MIEDŹ / COPPER

Producent zaleca:

...
Nałożyć i pozostawić do wyschnięcia na 24h, a następnie wypolerować bawełnianą szmatką.
...

Na dole lewek malowany tą pastą No 5 - złoto czyste / pure gold. Dwa górne złocone szlagmetalem na mikstion, szelakowane i patynowane.

[Karrex]

Następnym elementem przy budowie Santisima Trinidad, który pozłociłem szlagmetalem, jest galion odlany z Distalu.


http://www.koga.net.pl/component/option ... 826/#40826

Odlew pomalowałem czerwonym akrylem (po wyschnięciu dodatkowo Caponem).

http://www.koga.net.pl/component/option ... 000/#41000



(tak wygląda na dziobie)



I zamikstionowałem.





Tak wygląda po pozłoceniu szlagmetalem i oprószeniu brązem.

http://www.koga.net.pl/component/option ... 061/#41061





Pozostawiam do wyschnięcia, następnie szelakowanie i patynowanie, "postarzenie" farbą olejną artystyczną (sepia + siena palona) na werniksie retuszerskim (szybciej schnie).
Farbka wlewa się w zagłębienia

http://www.koga.net.pl/component/option ... 076/#41076



i po wytarciu jej z wierzchu wydobywa rysunek.







Przymiarka na razie "na sucho" (w relacji)

[Rado]

Bardzo fajnie wyszło, zwłaszcza z postarzaniem. Sam jestem zwolennikiem akrylu ale tradycyjne techniki mają swój urok.